Potylica jako najwyższy punkt: prosty poradnik dla jeźdźców
- Kata Szwaja Classical Dressage
- 2 gru 2024
- 5 minut(y) czytania
DLACZEGO POTYLICA W NAJWYZSZYM PUNKCIE JEST WAZNA W TRENINGU JEZDZIECKIM?
Niezależnie od tego, czy zawodowo trenujesz ujeżdżenie, jesteś zawodnikiem skoków przez przeszkody, traktujesz jazdę konną jako weekendowe hobby, czy też pracujesz wyłącznie z ziemi - na pewno słyszałxśo koncepcie "potylicy w najwyższym punkcie" choć raz. Poniżej zamieściłam wybrane cytaty z mojej biblioteki jeździeckiej i oficjalnych dokumentów FEI, aby nakreślić ramy dyskusji o tym temacie. Pochodzą one przede wszytskim od mistrzów szkoły niemieckiej.
„Szyja musi być zawsze wystarczająco „długa”, aby umożliwić koniowi zachowanie równowagi. Dolne mięśnie szyi są rozluźnione; górne mięśnie szyi są wyraźnie aktywne i „niosą” szyję. Kłąb jest rozluźniony, a koń unosi szyję tak, że potylica jest najwyższym punktem. Koń, który jest dobrze zbalansowany, z aktywnymi tylnymi nogami, dzięki czemu sam się niesie i jest bardzo lekki w ręku jeźdźca, porusza się w pożądanym SAMONIESIENIU, a zatem jest w RÓWNOWADZE”.
- Zasady podstawowego szkolenia jeździeckiego dla konia i jeźdźca, Niemiecki Związek Jeździecki, 2017 r., tłumaczenie moje
“Koń porusza się w bezpiecznym, ciągłym, cichym i elastycznym kontakcie. Potylica jest rozluźniona i nie spina się w odpowiedzi na rękę jeźdźca. Koń porusza się z otwartą potylicą. To oznacza, że nie roluje się, gardło nie jest w żaden sposób zwężone, ślinianki przyuszne nie są ściśnięte, nos znajduje się przed pionem, a potylica konia znajduje się w najwyższym punkcie."
– Gerd Heuschmann, Collection or Contortion?, 2016, tłumaczenie moje
“W miarę jak siła i sprawność rosną, głowa i szyja konia będą podniesione do pozycji, w której linia łącząca nos i guz biodrowy konia będzie równoległa do podłoża, a potylica będzie najwyższym punktem zaokrąglonej szyi.To nie jest sztywna reguła, ponieważ wysokość, na którą będzie mogła podnieść się szyja, zależy od budowy konia, a dokładniej - długości pleców oraz długości i kształtu szyi. Potylica natomiast musi być najwyższym punktem szyi, niezależnie od budowy konia.”
– Alois Podhajsky, The Complete Training of Horse and Rider, 1967, tłumaczenie moje
“Podczas pracy, nawet w zatrzymaniu, koń musi być ustawiony na pomocach - 'na wędzidle', ale również musi akceptować wędzidło. Koń jest 'na wędzidle', gdy szyja jest mniej lub bardziej podniesiona i zaokrąglona, w zależności od poziomu wytrenowania oraz wyciągnięcia lub zebrania chodu, oraz gdy akceptuje ogłowie, oferując miękki i ciągły kontakt, żując wędzidło cichym i delikatnym pyskiem. Głowa powinna pozostać w stabilnej pozycji, jako zasada z nosem delikatnie przed pionem, z przepuszczalną potylicą w najwyższym punkcie szyi, a koń nie powinien stawiać jeźdźcowi żadnego oporu. ”
– FEI Dressage Judging Manual, 2024, tłumaczenie moje
“Rozwijanie zebrania przez pracę z ziemi jest wysoce wspomożone użyciem wypinaczy, których długość uprzednio przetestowaliśmy i byliśmy w stanie dopasować do indywidualnego przypadku. W żadnym wypadku, koń nie może zostać ściśnięty do kształtu, który utrudnia rytmiczne oscylacje jego ciała. Zawsze będzie szukał ucieczki w tył od takiego ograniczenia. Jego potylica i pysk muszą zawsze być w stanie oddać, zmiękczyć się w tył. Jednakże dzieje się to tylko wtedy, gdy nos konia jest delikatnie przed pionem oraz potylica jest najwyższym punktem wzdłuż grzywy na szyi konia.”
– Waldemar Seunig, Horsemanship, 1956, tłumaczenie moje
“Ramener jest pozycją głowy, pochodzącą ze zgięcia potylicy, na którą pozwalają stawy łączace pierwszy kręg szyjny z potylicą (czaszką) oraz drugim kręgiem, w której potylicja pozostaje najwyższym punktem w ogólnym obrysie głowy i szyi.W całkowitym ramenerze pysk konia jest w pionie, za który nie może się schować, bo spowodowałoby to zbytnie zgięcie.”
– Jean Froissard, A Guide to Basic Dressage, 1978, tłumaczenie moje
Najczestsze nieporozumienia i wymowki
Jako profesjonalistka specjalizująca się w rasach iberyjskich, często słyszę mity na temat ich niezdolności do spełnienia zasady potylicy w najwyższym punkcie. Powszechnym twierdzeniem jest: „Ich duże szyje sprawiają, że ta reguła nie ma do nich zastosowania”.
Pogląd ten został nawet powtórzony przez Carla Hesta, brytyjskiego jeźdźca i medalistę olimpijskiego, który wyraził wątpliwości co do tego, czy konie iberyjskie mogą konsekwentnie spełniać piąty punkt artykułu 401 FEI:
“Głowa powinna pozostać w stabilnej pozycji, jako zasada z nosem delikatnie przed pionem, z przepuszczalną potylicą w najwyższym punkcie szyi, a koń nie powinien stawiać jeźdźcowi żadnego oporu.”
Ustalmy: każdy koń, niezależnie od budowy czy rasy, jest w stanie i powinien pracować z potylicą w najwyższym punkcie (spójrz na cytat z Podhajskiego wyżej w tekście).
To prawda, w niektórych przypadkach, szczególnie przy koniach z otłuszczonym grzebieniem, tłuszcz i mięśnie mogą znajdować się wyżej, niż potylica konia. Nie musi to automatycznie oznaczać, że koń jest jeżdżony niepoprawnie. Kluczem jest zrozumienie, że zasada “potylica w najwyższym punkcie” ma odniesienie do szkieletu konia.
JAK SPRAWDZIC, CZY POTYLICA JEST W NAJWYZSZYM PUNKCIE
Aby ocenić, czy potylica jest najwyższym punktem struktury kostnej konia, najpierw musimy wiedzieć, czym ona jest.
Spójrz, proszę, na poniższy rysunek.
Potylica (poll) to wystający punkt czaszki, umieszczony tuż przed stawem szczytowo-potylicznym. Gdy potylica jest w najwyższym punkcie (idealnie, ZAWSZE gdy koń pracuje pod siodłem), nagłówek ogłowia, leżący tuż za potylicą, jest pochylony w stronę jeźdźca.
Łatwo to zauważyć, zarówno patrząc na jeżdżącą osobę, jak i samemu będąc w siodle:
czy potylica moze byc najwyzsza w kazdym przypadku?
Zgodnie z ogólną zasadą, gdy jesteśmy na grzbiecie konia, potylica musi być najwyższym punktem.
Tak, zawsze można znaleźć zdjęcie lub zrobić stopklatkę na filmiku nawet najlepszego jeźdźca, który nie spełnia tej zasady, i nie, nie czyni go to gorszym trenerem, JEŚLI tylko pozycja potylicy zostanie poprawiona i nie wydłuży się w czasie.
Jeśli koń nadmiernie się zgina i próbuje uciec przed kontaktem lub ciągnie (wisi na ręce) jeźdźca, obniżając potylicę, problem z równowagą, spowodowany brakami jeźdźca jest oczywisty i należy się nim zająć.
pozycja LONG AND LOW
Rozciąganie szyi w przód i w dół wykonane z otwartą potylicą i głową (nie samym nosem) przed pionem,wciąż pozwala na to, by potylica była najwyższym punktem szkieletu konia, JEŚLI zachowana jest aktywność/zaangażowanie tylnich nóg.
Jako zasada, osobiście nie chcę, by koń schodził w dół niżej, niż potylica na wysokości kłębu (będące jedynym akceptowalnym przeze mnie niespełnieniem omawianej w tym poście reguły). Moje powody, dla których unikam niższego ustawienia gdy koń pracuje pod siodłem:
niskie ustawienie głowy i szyi niesie za sobą przesunięcie środka ciężkości konia w przód, co powoduje…
więcej ciężaru na przednich nogach, co jest…
niepotrzebnym ryzykiem kontuzji ich struktur, ponieważ…
niżej nie oznacza lepiej/bardziej, a utrzymywanie potylicy na wysokości kłębu pozwala na skorzystanie ze wszystkich benefitów, jakie niesie za sobą rozciągnięcie ramy i wykroku.
Wspomniene wyżej korzyści zasługują na osobny post, z powodu złożoności tematu.
Istnieje jednak moment w treningu, w którym nie przejmuję się regułą potylicy w najwyższym punkcie. Jest to lonżowanie, kiedy koń nie niesie dodatkowego ciężaru. Nie martwi mnie wtedy, gdy koń obniży się bardziej, zawsze gdy koń zmienia pozycje i nie pozostaje bardzo nisko przez dłuższy czas. Przykład pokazany na filmku:
PODSUMOWANIE
Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu zyskałxś nowe spojrzenie na zagadanienie potylicy oraz nauczyłxś się obserwować, czy faktycznie jest ona w najwyższym punkcie. Zachęcam do komentowania i zadawania pytań poniżej. Jeśli chcesz zgłębić ten lub inny temat bardziej, pamiętaj o moich usługach treningów online. Uczę nie tylko praktyki, ale również teorii - wtedy spotykamy się na spersonalizowanym wykładzie, po którym otrzymujesz prezentację, byś zawsze mogła powrócić do nauki i powtórzyć materiał. Szczegóły tutaj:
Ten blog przedstawia moje osobiste refleksje, oparte na latach nauki i współpracy z renomowanymi trenerami klasycznego ujeżdżenia.
Comments